ในวงการการ์ตูนนั้นนอกจากผู้ผลิตอย่างเป็นทางการอย่างสำนักพิมพ์ต่างๆ ไปจนถึงสตูดิโอแอนิเมชันทั้งหลายแล้ว กลุ่มแฟนคลับก็นับเป็นหนึ่งในกำลังหลักที่ทำให้วงการการ์ตูนครึกครื้นขึ้นด้วย โดยนอกจากเหล่าแฟนๆ จะเป็นผู้อุดหนุนและสนับสนุนสินค้าทั้งหลายแล้ว ก็มีจำนวนไม่น้อยที่เริ่มหันมาเป็นผู้ผลิตเองบ้าง โดยแม้ว่าส่วนใหญ่แล้วจะไม่ได้ทำเป็นอาชีพหรือเพื่อหาเลี้ยงตัวเองเป็นหลัก แต่ก็ได้ผลิตหนังสือการ์ตูน นิยาย หรือสินค้าทำมือหลายๆ อย่าง ที่เรียกกันว่า ‘โดจินชิ’ ออกมาขายตามงานโดจินชิให้คนอื่นๆ ได้มีทางเลือกซื้อเพิ่มขึ้น และหนึ่งในงานโดจินชิที่ใหญ่ที่สุดในโลกนั้นก็คงไม่พ้น คอมิเกะ งานโดจินชิไซส์ยักษ์ใหญ่อันเลื่องชื่อนั่นเอง
คอมิเกะคืออะไร
คอมิเกะ (コミケ – Komike) หรือคอมิกมาร์เก็ต (コミックマーケット – Comic Market) คืองานโดจินชิขนาดใหญ่ที่สุดในโลก ซึ่งจะจัดขึ้นปีละสองครั้ง เป็นคอมิเกะฤดูร้อนจัดในช่วงเดือนสิงหาคม และคอมิเกะฤดูหนาวจัดในช่วงเดือนธันวาคม ที่หอจัดแสดงนิทรรศการนานาชาติโตเกียว หรือโตเกียวบิ๊กไซต์ บนเกาะโอไดบะในกรุงโตเกียว ประเทศญี่ปุ่น
งานคอมิเกะครั้งแรกนั้นจัดขึ้นในวันที่ 21 ธันวาคม 1975 โดยมีเซอร์เคิลเข้าร่วมงานเพียง 32 เซอร์เคิล และผู้เข้าชมงานเพียงแค่ราวๆ 600 คนเท่านั้น แต่แม้ว่าจะมีผู้เข้าร่วมไม่เยอะ งานคอมิกมาร์เก็ตก็ยังจัดเรื่อยมา โดยในช่วงแรกนั้นมีจัดปีละ 3 ครั้ง คือนอกจากฤดูร้อนและฤดูหนาวแล้วยังมีงานคอมิเกะฤดูใบไม้ผลิด้วย แต่งานคอมิเกะครั้งที่ 23 ในปี 1983 ก็เป็นงานคอมิเกะฤดูใบไม้ผลิครั้งสุดท้าย หลังจากนั้นก็เหลือแค่ปีละ 2 ครั้ง ถึงอย่างนั้นจำนวนผู้เข้าชมงานก็เพิ่มขึ้นเรื่อยๆ โดยในครั้งล่าสุด งานคอมิเกะครั้งที่ 92 ที่จัดขึ้นเมื่อวันที่ 11-13 สิงหาคม 2017 ที่ผ่านมานั้น มีเซอร์เคิลมากกว่า 30,000 และผู้เข้าร่วมงานรวมทั้งสามวันมากกว่า 500,000 คน และนอกจากเหล่าผู้สร้างสรรค์งานโดจินชิต่างๆ ซึ่งเป็นผู้ผลิตรายย่อยแล้วก็ยังมีผู้ผลิตรายใหญ่ซึ่งเป็นเจ้าของลิขสิทธิ์เองเข้าร่วมงานและให้การสนับสนุนด้วยเช่นกัน
นอกจากนี้ยังมี Comic Market Special ซึ่งจะจัดขึ้นทุกๆ 5 ปี โดยครั้งล่าสุดคือครั้งที่ 5 ที่จัดไปเมื่อวันที่ 28-29 มีนาคม 2015 ที่ Makuhari Messe อีกด้วย
การเตรียมตัวเข้าร่วมงานคอมิเกะ
ตรวจสอบวันจัดงานให้ดี เพราะเราอยู่ต่างประเทศ จะไปแต่ละทีก็ค้องพึ่งพาตั๋วเครื่องบินที่ราคาไม่ถูก ดังนั้นควรจะตรวจสอบวันจัดงานให้ดี โดยงานคอมิเกะฤดูร้อนส่วนมากจะจัดขึ้นในช่วงวันศุกร์-เสาร์-อาทิตย์ตอนประมาณกลางเดือนสิงหาคม ส่วนในคอมิเกะฤดูหนาวนั้นจะจัดปลายเดือนธันวาคม โดยส่วนมากจะเป็นวันที่ 29-31 ธันวาคม
ถัดมาคือการเตรียมเสื้อผ้าและอุปกรณ์ โดยสำหรับคนที่จะไปคอมิเกะฤดูร้อนขอแนะนำให้ใส่เสื้อผ้าที่โปร่งสบาย ระบายความร้อนได้ดี เนื่องจากฤดูร้อนของประเทศญี่ปุ่นนั้นแทบจะไม่ต่างกับเมืองไทยเลย แถมบริเวณภายในงานที่มีคนพลุกพล่านอาจจะร้อนอบอ้าวเป็นพิเศษ นอกจากเสื้อผ้าแล้วจึงควรเตรียมเครื่องดื่มเย็นๆ ติดไปด้วย ส่วนคอมิเกะฤดูหนาวนั้นขอแนะนำเสื้อกันหนาวหนาๆ ติดไปด้วยสักตัวสองตัว และเสื้อเก็บความร้อน หรือฮีธเทคใส่ด้านในเผื่อไปอีกสักชั้น เนื่องจากอากาศตอนช่วงกลางวันในฤดูหนาวของโตเกียวนั้นจะอยู่ที่ประมาณ 3-9 องศาเซลเซียส และหากมีเครื่องดื่มอุ่นๆ พกติดตัวไปด้วยก็จะช่วยให้คลายหนาวได้เช่นกัน แต่แนะนำว่าชั้นนอกนั้นให้เลือกตัวที่สามารถถอดได้สะดวก เพราะบางทีภายในอาคารนั้นมีผู้คนอยู่เยอะ อาจจะอบอ้าวกว่าที่คิดก็ได้
ส่วนรายละเอียดอื่นๆ ก็มีเช่น ไม่ควรใส่รองเท้าส้นสูงไป ถ้าเป็นไปได้ใส่รองเท้าหุ้มส้นที่ปกปิดเท้าได้ดีและเดินสะดวกจะดีกว่า เสื้อผ้าก็ควรหลีกเลี่ยงสีเข้มเพราะอาจทำให้ร้อนเกินไปได้ และไม่ควรแต่งตัวล่อแหลมจนเกินไป เพราะด้วยปริมาณคนที่เยอะมากอาจทำให้เกิดอันตรายได้โดยง่าย
สำหรับคนที่ตั้งใจมาซื้อของเยอะ กระเป๋าสะพายหรือกระเป๋าถือสำหรับใส่หนังสือก็สำคัญ และอาจเตรียมถุงพลาสติกเผื่อกรณีฝนตกและกระเป๋าไม่กันน้ำ ถุงพลาสติกยังไว้สำหรับใส่ขยะได้ด้วย เพราะในประเทศญี่ปุ่นนั้นถังขยะในพื้นที่สาธารณะหาได้ค่อนข้างยาก
ส่วนอุปกรณ์อื่นๆ ก็มีเช่นหมวกหรือเสื้อกันฝนเผื่อฝนตก เพราะร่มจะทำให้เกะกะคนบริเวณรอบตัวได้, สมุดสเก็ตช์หากต้องการจะขอลายเซ็นนักเขียนที่ชื่นชอบ, กล้องถ่ายรูปสำหรับถ่ายรูปคู่กับนักเขียน หรือถ่ายรูปเหล่าคอสเพลเยอร์ และเงินปริมาณให้มากพอสำหรับซื้อของ ไม่แนะนำให้หวังพึ่งพาตู้ ATM ในวันงาน และควรจะมีเศษเงินให้พอดีกับราคาของที่จะซื้อ เพื่อให้การซื้อของเป็นไปอย่างรวดเร็ว นอกจากนี้บางคนอาจจะเตรียมนามบัตรไปแลกกับเหล่านักเขียนด้วยก็สามารถทำได้เช่นกัน
อย่าลืมศึกษากฎกติกามารยาทภายในงานให้ดี เช่นห้ามวิ่งภายในบริเวณที่จัดงาน ห้ามถ่ายรูปก่อนได้รับอนุญาตจากบุคคลที่จะขอถ่าย หรือห้ามถ่ายรูปคอสเพลย์นอกบริเวณที่จัดไว้ให้ ซึ่งโดยมากเป็นบริเวณด้านหน้าอาคาร
การเดินทางไปงานคอมิเกะ
คอมิเกะนั้นจัดขึ้นที่หอจัดแสดงนิทรรศการนานาชาติโตเกียว หรือที่หลายคนรู้จักกันในชื่อโตเกียวบิ๊กไซต์ โดยสามารถเดินทางโดยใช้รถไฟสาย Yurikamome โดยลงที่สถานี Kokusai-tenjijou-seimon หรือสาย Rinkai ไปลงยังสถานี Kokusai-tenjijou และเดินต่ออีกเล็กน้อย โดยไม่ต้องกลัวหลงทาง เพราะในวันงานนั้นจะมีผู้เข้าร่วมงานจำนวนมาก สามารถเดินตามคนส่วนใหญ่ไปได้เลย นอกจากนี้เว็บไซต์ Hyperdia ยังช่วยให้เราสามารถวางแผนการเดินทางด้วยรถไฟได้อีกด้วย
หากก่อนหน้านี้ไม่ได้อาศัยอยู่ในโตเกียว และไม่ได้วางแผนจะมาพักค้างคืน ยังมีบริษัทรถทัวร์หลายบริษัทเช่น Willer Express ที่มีรถโดยสารแบบข้ามคืนเพื่อมาถึงบริเวณงานตั้งแต่เช้า และสามารถกลับไปด้วยรถคันเดิมในเที่ยวเย็นได้
สำหรับคนที่วางแผนจะไปซื้อของจากเซอร์เคิลที่ได้รับความนิยมสูง หรือเซอร์เคิลที่สินค้าหมดเร็ว พยายามออกจากที่พักและขึ้นรถไฟตั้งแต่เที่ยวแรกให้ทันและไปต่อแถวหน้างาน เพราะสินค้าอาจจะหมดเร็วมาก แต่ทั้งนี้ก็ต้องเตรียมใจไว้เลยว่าจะต้องต่อแถวนานถึง 5 ชั่วโมงก่อนจะได้เข้างาน
แต่สำหรับคนที่ไม่ได้มีเป้าหมายในการซื้อของเป็นหลัก เพียงแค่อยากจะเยี่ยมชมบรรยากาศภายในงานเท่านั้น แนะนำให้ไปถึงงานเวลาประมาณหลังเที่ยงตรงเป็นต้นไป จะทำให้ไม่จำเป็นต้องต่อแถวเพื่อเข้างาน แต่ไม่ควรจะไปหลังช่วง 4 โมงเย็นเพราะคนจะเริ่มน้อยลง รวมไปถึงหลายๆ เซอร์เคิลจะเก็บของกันไปแล้ว อาจจะเสียบรรยากาศงานคอมิเกะได้
คาตาล็อก
แม้ว่าผู้เข้าร่วมงานทั่วไปจะไม่เสียค่าเข้าชม แต่งานนี้ก็มีจำหน่ายคาตาล็อกซึ่งระบุรายละเอียดตำแหน่งของเซอร์เคิลต่างๆ ภายในงานไว้อย่างละเอียด ซึ่งจะวางจำหน่ายราวๆ 2 สัปดาห์ก่อนวันงานตามร้านจำหน่ายสินค้าการ์ตูนเช่น animate, Gamers, Toranoana ทั้งในรูปแบบหนังสือและรูปแบบ CD นอกจากนี้ยังสามารถเข้าชมออนไลน์ทางเว็บไซต์ https://webcatalog.circle.ms/ อีกด้วย โดยผู้ที่ต้องการจะซื้อสินค้าหลายอย่างจากหลายเซอร์เคิลนั้นคาตาล็อกจะช่วยให้วางแผนการจับจ่ายสินค้าได้ง่ายกว่าเดิมมาก เป็นอีกสิ่งหนึ่งที่ขาดไม่ได้เลยสำหรับขาช็อป
ระยะเวลาเพียงแค่ 3 วันกับผู้เข้าร่วมงานเกินครึ่งล้าน งานคอมิเกะเป็นอีกหนึ่งในสิ่งที่ช่วยยืนยันว่าแฟนคลับนั้นส่งผลต่อวงการการ์ตูนอย่างมหาศาล ไม่ใช่เป็นเพียงแค่คนอ่านคนดูเท่านั้น แต่พวกเขายังสามารถผันตัวมาเป็นผู้ผลิตและสร้างความครื้นเครงให้กับกลุ่มแฟนคลับด้วยกันเอง และก่อให้เกิดงานอีเวนต์ขนาดใหญ่แบบนี้ได้อีกด้วย
อ้างอิง